Xúc động đến lặng người, rồi trào nước mắt, hạnh phúc và sung sướng. Vì đó là ước mơ, là niềm khát khao mong chờ của gần 50 năm qua… không biết chia sẻ với ai và ở nơi xa lạ, tôi lặng im "gặm nhấm" niềm vui sướng.
Chuông điện thoại chợt reo lên, anh Vương Bích Thắng, Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT, gọi vào từ Hà Nội: "Thành tích thật tuyệt vời. Em chúc mừng những người làm TDDC, chúc mừng anh và chia sẻ niềm vui với anh"! "Anh Thắng ơi! Đây là niềm vui, niềm tự hào của thể thao Việt Nam", tôi đáp.
HCĐ giải vô địch thế giới! Giải vô địch thế giới môn TDDC quy tụ hàng trăm VĐV ưu tú của Nga, Mỹ, Đức, Bungari, Rumani, Trung Quốc, Nhật Bản, CHDCND Triều Tiên, Hàn Quốc … Thế mà Hà Thanh của Việt Nam giành được huy chương và giành chỉ tiêu tham dự Olympic London 2012. Thật là kỳ diệu. Thế nhưng, ở Việt Nam ít người biết về TDDC lắm, báo chí truyền hình cũng chỉ tốn giấy mực cho bóng đá thôi. Ít ai biết rằng TDDC là môn thi chính thức từ thời Olympic cổ đại, rằng Liên đoàn Thể dục thế giới ra đời từ những năm 1860, TDDC cùng với điền kinh và bơi là những môn cơ bản của Đại hội Olympic.
2. Có Hà Thanh với tấm huy chương thế giới hôm nay, TDDC Việt Nam đã trải qua 50 năm vật lộn với gian lao và chịu nhiều cay đắng. Hòa bình lập lại trên miền Bắc, những người lãnh đạo thể thao Việt Nam lúc đó đã quyết định tập trung phát triển các môn thể thao Olympic: điền kinh, bơi, bóng đá, bắn súng, bóng chuyền, bóng bàn… và TDDC. Tập trung những VĐV tài năng, mời chuyên gia giỏi của Liên Xô (cũ), Trung Quốc và mua sắm trang bị dụng cụ tập luyện của nước bạn Trung Quốc để rồi đến GANEFO châu Á (1966), Việt Nam đã có HCĐ môn nhảy ngựa (VĐV Kiều Khanh); về đồng đội, Việt Nam xếp sau Trung Quốc và ngang ngửa với các bạn Triều Tiên.
Nhưng rồi từ những năm 70 đến 90 của thế kỷ trước, các thế hệ lãnh đạo sau đó dường như đã "lãng quên" TDDC. Hai ba mươi năm (1970 - 2000), thể thao Việt Nam có môn TDDC nhưng không có dụng cụ để tập luyện! Tôi buộc lòng phải nói với người đứng đầu ngành thể thao Việt Nam: "Thưa Tổng cục trưởng, TDDC mà không trang bị dụng cụ để tập thì tồn tại làm gì"? Ông chỉ cười ruồi rồi cho qua.
3. Năm 1995, SEA Games 18 ở Chiang Mai (Thái Lan), tôi đề nghị TDDC không tham gia thi đấu vì không được tập huấn chuẩn bị tốt. Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT Lê Bửu hỏi: “Tại sao anh đề nghị không cho TDDC đi thi”? Tôi báo cáo lại: “Vì một năm trước đó tôi đề nghị tập trung VĐV tập luyện thì Phó Tổng cục trưởng không cho phép và theo tôi không chuẩn bị tốt thì không nên đi”.
8 tháng trước ngày khai mạc SEA Games 19 năm 1997 ở Jakarta (Indonesia), khi nghe HLV Nguyễn Hoàng Bảo (Hải Phòng) báo cáo kế hoạch giành HCV ở SEA Games, một vị lãnh đạo nói: “Tao chết 3 năm rồi cải mả 3 lần TDDC cũng chẳng có huy chương đâu”! Tại Jakarta, đêm trước ngày thi, tôi thông báo: “Ngày mai TDDC có thể giành HCV ở một trong 2 nội dung nhảy ngựa hoặc cầu thăng bằng”. Trưởng đoàn và một phó đoàn TTVN hỏi lại: "HCV à? Ông nói đùa đấy chứ?!". Hôm sau VĐV Nguyễn Thị Nga (Hải Phòng) giành HCV môn cầu thăng bằng, đó là chiếc HCV đầu tiên của TDDC ở đấu trường SEA Games.
10 năm trước, có 2 nhà lãnh đạo có học vị Tiến sỹ, Học hàm GS và PGS đã đi Liên Xô và Trung Quốc học thể dục (từ những năm 60 - 70 thế kỷ trước) xem các VĐV ta thi đấu thì mỉa mai: “Trình độ thế này mà dám mơ huy chương châu lục và thế giới! Thật là điên”! Cũng ít ai ngờ rằng "bọn điên" này năm 2011 lại giành được HCĐ tại giải vô địch thế giới!
4. Tập thể thao là phải chịu đựng gian khổ. Tập TDDC lại càng "cực hình" hơn. Hàng năm trẻ em nhiều thế hệ từ 6-7 tuổi, trong đó có Phan Thị Hà Thanh ,đã lao vào 4 bức tường của nhà tập để miệt mài vật lộn với hiểm nguy; mệt mỏi dai dẳng, ăn đói nhịn khát, chấn thương, thất học và đã có vài người đã ra đi… Làm thế để làm gì? Chỉ có một mục đích: vì lá cờ, vì vinh dự của Tổ quốc! Vì rằng Hà Thanh có huy chương, Trần Hiếu Ngân (taekwondo), Hoàng Anh Tuấn (cử tạ), Nguyễn Tiến Minh (cầu lông) có huy chương thì thế giới biết đến Việt Nam, phong trào Olympic ghi công Việt Nam.
15 năm tập TDDC, chịu đựng khoảng thời gian dài như vô hạn, có những lúc không có HLV "ruột", không có chuyên gia, trong ĐTQG không được đối xử công bằng để phát huy hết khả năng, không được tập huấn dài hạn ở nước ngoài, trong thi đấu có khi bị ép phải nhường điểm, nhường huy chương… nhưng Hà Thanh đều lặng lẽ, âm thầm chịu đựng và vượt qua. Ở cô bé đất Cảng này nghị lực, ý chí, sự cam đảm và gan lỳ đã giúp em vượt qua tất cả. Có người không tin vào thành tích ấy, họ cho là may mắn! Có ai chịu hy sinh tuổi thơ đằng đẵng 15 năm trời để hy vọng có "may mắn" này không? Chắc là không có ai cả! Một điều kỳ lạ là trong danh sách những VĐV được quan tâm đầu tư đặc biệt trong năm 2011 để giành thành tích cao không có tên Phan Thị Hà Thanh?!
Tất cả những gì nói trên vẫn chưa nêu được hết "mặt trái" của một tấm huy chương ở giải vô địch thế giới. Ánh sáng lấp lánh ở "mặt trước" của tấm huy chương đã che lấp cả rồi.
5. Cùng tôi ra đón cháu Hà Thanh ở sân bay, Tổng cục trưởng Vương Bích Thắng đã khẳng định: “Chúng ta phải có trách nhiệm quan tâm chăm sóc các tài năng thể thao như Hà Thanh để các cháu yên lòng phấn đấu vì vinh quang của thể thao Việt Nam, Olympic London 2012 ở phía trước, nếu như Hà Thanh lặp lại thành tích này, đất nước và nhân dân sẽ vui hơn, thể thao Việt Nam cũng vui hơn, vinh dự hơn”.
Riêng tôi vẫn còn một điều băn khoăn: ở sân bay tôi tìm mãi vẫn không thấy anh Hoàng Bảo, HLV đã dày công dẫn dắt Hà Thanh từ tấm bé, hỏi ra mới biết: không ai mời ông thầy cũ của Hà Thanh.
Nguyễn Hồng Minh
Nguyên Chủ tịch Liên đoàn Thể dục ĐNA,
Nguyên Phó Chủ tịch Hiệp hội Thể dục Châu Á
Nguồn: Thể thao và Văn hóa